ભારતીય ક્રિકેટ નિયંત્રણ બોર્ડ (બીસીસીઆઈ)એ આઈપીએલ 2025 માટે નવા નિયમોની જાહેરાત કરી છે, જેમાં ઈમ્પેક્ટ પ્લેયર નિયમ ચાલુ રાખવાનો નિર્ણય લેવાયો છે. આ ઉપરાંત, સ્લો ઓવર-રેટ સંબંધિત નિયમોમાં પણ ફેરફાર કરવામાં આવ્યા છે, જેનાથી ટીમોની રમતની રણનીતિ પર નોંધપાત્ર અસર થશે. આ નવા ફેરફારો 22 માર્ચ, 2025થી શરૂ થનારી આઈપીએલ સિઝનમાં અમલમાં આવશે.
ભારતીય ક્રિકેટ નિયંત્રણ બોર્ડ (બીસીસીઆઈ)એ આઈપીએલ 2025 માટે નવા નિયમોની જાહેરાત કરી છે, જેમાં ઈમ્પેક્ટ પ્લેયર નિયમ ચાલુ રાખવાનો નિર્ણય લેવાયો છે. આ ઉપરાંત, સ્લો ઓવર-રેટ સંબંધિત નિયમોમાં પણ ફેરફાર કરવામાં આવ્યા છે, જેનાથી ટીમોની રમતની રણનીતિ પર નોંધપાત્ર અસર થશે. આ નવા ફેરફારો 22 માર્ચ, 2025થી શરૂ થનારી આઈપીએલ સિઝનમાં અમલમાં આવશે.
આઈપીએલની દરેક સિઝનમાં નવા નિયમો અને ફેરફારો ચર્ચાનો વિષય બને છે, અને આ વખતે પણ બીસીસીઆઈએ ચાહકો અને ખેલાડીઓની ઉત્સુકતા વધારી દીધી છે. ઈમ્પેક્ટ પ્લેયર નિયમ, જે 2023માં પ્રથમ વખત રજૂ કરવામાં આવ્યો હતો, તેને લઈને ઘણી ચર્ચાઓ થઈ હતી. કેટલાક ખેલાડીઓ અને નિષ્ણાતોએ આ નિયમની ટીકા કરી હતી, જ્યારે કેટલાકે તેની પ્રશંસા કરી હતી કે તે રમતમાં નવો રોમાંચ ઉમેરે છે. બીસીસીઆઈએ આ નિયમને 2025થી 2027 સુધીના ચક્ર માટે ચાલુ રાખવાનો નિર્ણય લીધો છે, જેનો અર્થ એ છે કે આગામી ત્રણ વર્ષ સુધી ટીમોને મેચ દરમિયાન એક ખેલાડીને બદલવાની સુવિધા મળશે. આ નિર્ણયની જાહેરાત 20 માર્ચ, 2025ના રોજ કરવામાં આવી, જેની સાથે સ્લો ઓવર-રેટના નિયમોમાં પણ સુધારો કરવામાં આવ્યો છે.
ઈમ્પેક્ટ પ્લેયર નિયમની વિગતો
ઈમ્પેક્ટ પ્લેયર નિયમ હેઠળ, દરેક ટીમને મેચ શરૂ થતાં પહેલાં પાંચ અવેજી ખેલાડીઓની યાદી આપવાની હોય છે. મેચ દરમિયાન, કેપ્ટન આ પાંચમાંથી એક ખેલાડીને પ્લેઈંગ ઈલેવનમાંથી કોઈ ખેલાડીના સ્થાને ઉતારી શકે છે. આ બદલી ઈનિંગ્સની શરૂઆત પહેલાં, ઓવરના અંતે, વિકેટ પડવા પર કે બેટ્સમેન રિટાયર થવા પર કરી શકાય છે. આ નિયમનો હેતુ ટીમોને વધુ રણનીતિક સુગમતા આપવાનો છે, જેથી તેઓ મેચની પરિસ્થિતિ અનુસાર બેટ્સમેન કે બોલરને ઉતારી શકે. ઉદાહરણ તરીકે, જો ટીમ પ્રથમ બેટિંગ કરે છે, તો તે વધારાના બેટ્સમેનને ઉતારી શકે છે અને પછી બોલિંગ દરમિયાન તેને બોલર સાથે બદલી શકે છે.
આ નિયમની શરૂઆત સૈયદ મુશ્તાક અલી ટ્રોફી 2022માં થઈ હતી અને ત્યારબાદ તેને આઈપીએલ 2023માં લાગુ કરવામાં આવ્યો હતો. તેની લોકપ્રિયતાનું એક કારણ એ છે કે તેણે મેચોમાં રનનો ઢગલો થવાની ઘટનાઓ વધારી છે. 2024ની સિઝનમાં, આઈપીએલના નવ સૌથી મોટા સ્કોર આ નિયમની હાજરીમાં નોંધાયા હતા, જેમાં ટીમો 220 અને 250થી વધુ રન સરળતાથી બનાવી રહી હતી. આનાથી ચાહકોને રોમાંચક મેચો જોવા મળી, પરંતુ કેટલાક નિષ્ણાતો અને ખેલાડીઓ, જેમ કે રોહિત શર્માએ, આ નિયમની ટીકા કરી હતી. તેમનું માનવું હતું કે આ નિયમ ઓલરાઉન્ડરોની મહત્ત્વતા ઘટાડે છે, કારણ કે ટીમો હવે નિષ્ણાત બેટ્સમેન કે બોલર પર વધુ ધ્યાન આપે છે.
બીસીસીઆઈએ આ નિયમને ચાલુ રાખવાનું કારણ આપતાં કહ્યું કે તે રમતમાં નવું પરિમાણ ઉમેરે છે અને ચાહકો માટે ઉત્તેજના વધારે છે. આ ઉપરાંત, તે ભારતીય ખેલાડીઓને વધુ તકો પૂરી પાડે છે, જે બીસીસીઆઈનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય છે. જોકે, આ નિયમમાં કેટલીક મર્યાદાઓ પણ છે. જો ટીમે પ્લેઈંગ ઈલેવનમાં ચાર વિદેશી ખેલાડીઓનો સમાવેશ કર્યો હોય, તો ઈમ્પેક્ટ પ્લેયર તરીકે વિદેશી ખેલાડી ઉતારી શકાશે નહીં. આ નિયમ આઈપીએલની શરૂઆતથી ચાલી આવતી ચાર વિદેશી ખેલાડીઓની મર્યાદાને અનુરૂપ છે.
સ્લો ઓવર-રેટના નિયમોમાં ફેરફાર
આઈપીએલ 2025માં સ્લો ઓવર-રેટના નિયમોમાં મોટો ફેરફાર કરવામાં આવ્યો છે, જે કેપ્ટનો માટે રાહતના સમાચાર લઈને આવ્યો છે. અગાઉ, સ્લો ઓવર-રેટ માટે કેપ્ટનો પર સીધી મેચ પ્રતિબંધની સજા લાગુ થતી હતી. ઉદાહરણ તરીકે, 2024ની સિઝનમાં મુંબઈ ઈન્ડિયન્સના કેપ્ટન હાર્દિક પંડ્યા અને દિલ્હી કેપિટલ્સના ઋષભ પંતને આવી સજા ભોગવવી પડી હતી. હાર્દિક પંડ્યાને તો 2025ની પ્રથમ મેચમાં પણ રમવા પર પ્રતિબંધ મૂકાયો છે, જે 2024ના નિયમોનું પરિણામ છે.
પરંતુ નવા નિયમો અનુસાર, હવે કેપ્ટનો પર તાત્કાલિક મેચ પ્રતિબંધ લાગશે નહીં. તેના બદલે, ડેમેરિટ પોઈન્ટ સિસ્ટમ લાગુ કરવામાં આવશે, જે ત્રણ વર્ષ સુધી ચાલુ રહેશે. જો ટીમ સ્લો ઓવર-રેટની ભૂલ કરે, તો પ્રથમ સ્તરના ગુના માટે 25%થી 75% મેચ ફીનો દંડ અને ડેમેરિટ પોઈન્ટ આપવામાં આવશે. બીજા સ્તરના ગુના માટે ચાર ડેમેરિટ પોઈન્ટ મળી શકે છે. જો કોઈ ખેલાડી ચાર ડેમેરિટ પોઈન્ટ એકઠા કરે, તો મેચ રેફરી દ્વારા વધારાની સજા, જેમ કે મેચ પ્રતિબંધ, લાદવામાં આવી શકે છે. આ ફેરફારથી રમતની ગતિ જાળવવા પર ધ્યાન આપવામાં આવ્યું છે, પરંતુ કેપ્ટનોને સીધી સજાથી રાહત મળશે.
અન્ય મહત્ત્વના ફેરફારો
ઈમ્પેક્ટ પ્લેયર અને સ્લો ઓવર-રેટ ઉપરાંત, બીસીસીઆઈએ અન્ય કેટલાક નિયમોમાં પણ ફેરફાર કર્યા છે. સૌથી મોટો ફેરફાર છે લાળના પ્રતિબંધને હટાવવો. આ પ્રતિબંધ કોવિડ-19ના સમયમાં 2020માં લાગુ કરવામાં આવ્યો હતો અને 2022માં આઈસીસીએ તેને કાયમી બનાવ્યો હતો. ઘણા ફાસ્ટ બોલરોએ આ પ્રતિબંધની ટીકા કરી હતી, કારણ કે તેનાથી રિવર્સ સ્વિંગ મેળવવું મુશ્કેલ બન્યું હતું. હવે બોલરો ફરીથી લાળનો ઉપયોગ કરી શકશે, જેનાથી બોલિંગમાં નવો રંગ ઉમેરાશે. આ ઉપરાંત, રાત્રિ મેચોમાં ઝાકળની સમસ્યાને ઘટાડવા માટે બીજી ઈનિંગ્સમાં નવો બોલ ઉપયોગમાં લેવાની પણ ચર્ચા ચાલી રહી છે.
ટીમો પર અસર
આ નવા નિયમો ટીમોની રણનીતિ પર ઊંડી અસર કરશે. ઈમ્પેક્ટ પ્લેયર નિયમથી ટીમોને વધુ સુગમતા મળશે, જેનાથી તેઓ મેચની પરિસ્થિતિ અનુસાર ઝડપથી નિર્ણય લઈ શકશે. ઉદાહરણ તરીકે, ચેન્નઈ સુપર કિંગ્સ જેવી ટીમો આ નિયમનો ઉપયોગ કરીને મહેન્દ્ર સિંહ ધોનીને બેટ્સમેન તરીકે ઉતારી શકે છે અને બોલિંગ માટે શિવમ દુબે જેવા ખેલાડીને લાવી શકે છે. આનાથી ધોનીની કારકિર્દી લંબાવવામાં પણ મદદ મળી શકે છે. સ્લો ઓવર-રેટના નવા નિયમો ટીમોને સમયસર ઓવર પૂરી કરવા માટે પ્રોત્સાહિત કરશે, જેનાથી મેચની ગતિ વધશે અને ચાહકોને વધુ આનંદ મળશે.
ચાહકોની પ્રતિક્રિયા
આ નિયમોની જાહેરાત બાદ ચાહકોમાં મિશ્ર પ્રતિક્રિયાઓ જોવા મળી રહી છે. કેટલાક ચાહકો ઈમ્પેક્ટ પ્લેયર નિયમને રોમાંચક માને છે, કારણ કે તે મેચમાં અણધાર્યા ટ્વિસ્ટ લાવે છે. જ્યારે કેટલાકનું માનવું છે કે આ નિયમ ઓલરાઉન્ડરોની ભૂમિકાને નબળી પાડે છે અને રમતની પરંપરાગત શૈલીને નુકસાન પહોંચાડે છે. સોશિયલ મીડિયા પર ચાહકોએ પોતાના મંતવ્યો વ્યક્ત કર્યા છે, જેમાં એક યુઝરે લખ્યું, “ઈમ્પેક્ટ પ્લેયરથી મેચો વધુ રસપ્રદ બની છે, પરંતુ ઓલરાઉન્ડરોનું શું?” જ્યારે બીજાએ કહ્યું, “સ્લો ઓવર-રેટના નવા નિયમો સારા છે, હવે કેપ્ટનો પર દબાણ ઓછું થશે.”
નિષ્કર્ષ
આઈપીએલ 2025ના નવા નિયમો રમતને વધુ રોમાંચક અને સ્પર્ધાત્મક બનાવવાની દિશામાં એક પગલું છે. ઈમ્પેક્ટ પ્લેયર નિયમની સાતત્યતા અને સ્લો ઓવર-રેટના સુધારેલા નિયમો ટીમોને નવી રણનીતિઓ અપનાવવા માટે પ્રેરશે. લાળના પ્રતિબંધને હટાવવાથી બોલરોને ફાયદો થશે, જેનાથી બેટિંગ અને બોલિંગ વચ્ચે સંતુલન જળવાઈ રહેશે. આ ફેરફારો સાથે, આઈપીએલ 2025 ચાહકો માટે એક નવો અનુભવ લઈને આવશે, જેમાં રોમાંચ, રણનીતિ અને નવીનતાનો સમન્વય જોવા મળશે. 22 માર્ચથી શરૂ થતી આ સિઝનમાં દરેક મેચ પર નજર રાખવી રસપ્રદ રહેશે, કારણ કે ટીમો આ નવા નિયમોનો કેવી રીતે ઉપયોગ કરે છે તે જોવું રહ્યું.
