ભારતના વિદેશ મંત્રાલયે (MEA) તાજેતરમાં પાકિસ્તાન પર આકરા પ્રહારો કરતાં જણાવ્યું હતું કે પાકિસ્તાનનું સરહદ પારના આતંકવાદને સમર્થન આપવાનું વલણ એ આ પ્રદેશમાં શાંતિ અને સુરક્ષાનો સૌથી મોટો અવરોધ છે. MEAના પ્રવક્તા રણધીર જયસ્વાલે દિલ્હીમાં એક પ્રેસ કોન્ફરન્સમાં આ નિવેદન આપ્યું હતું.
જેમાં તેમણે વૈશ્વિક સ્તરે પાકિસ્તાનની આતંકવાદી નીતિઓની ટીકા થતી હોવાનું પણ ઉલ્લેખ્યું હતું. આ ઘટના 21 માર્ચ, 2025ના રોજ બની, જે દર્શાવે છે કે ભારત-પાકિસ્તાન સંબંધોમાં તણાવ હજુ પણ યથાવત છે.
આ નિવેદન પાછળનું કારણ એ છે કે ભારત લાંબા સમયથી પાકિસ્તાન પર આતંકવાદી સંગઠનોને આશ્રય આપવાનો અને તેમને ભારત વિરુદ્ધ ઉશ્કેરવાનો આરોપ લગાવતું આવ્યું છે. ખાસ કરીને જમ્મુ-કાશ્મીરમાં થતી આતંકવાદી ઘટનાઓને લઈને ભારતે વારંવાર પાકિસ્તાનને જવાબદાર ગણાવ્યું છે. MEAના પ્રવક્તાએ એમ પણ જણાવ્યું કે આખું વિશ્વ હવે પાકિસ્તાનની આ નીતિઓથી વાકેફ છે અને તેની ટીકા કરે છે. આ નિવેદન એક એવા સમયે આવ્યું છે જ્યારે ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચેના સંબંધો પહેલેથી જ તંગ છે, અને આવી ઘટનાઓથી બંને દેશો વચ્ચે શાંતિની સંભાવના વધુ ઝાંખી પડી રહી છે.
જયસ્વાલે પોતાના નિવેદનમાં એ વાત પર ભાર મૂક્યો કે પાકિસ્તાનની આ નીતિ માત્ર ભારત માટે જ નહીં, પરંતુ સમગ્ર દક્ષિણ એશિયાઈ પ્રદેશની શાંતિ અને સ્થિરતા માટે જોખમરૂપ છે. તેમણે કહ્યું, “વિશ્વ સ્પષ્ટપણે જાણે છે કે પાકિસ્તાનનું સરહદ પારના આતંકવાદને પ્રોત્સાહન આપવું અને તેનું સમર્થન કરવું એ જ આ પ્રદેશમાં શાંતિનો સૌથી મોટો અવરોધ છે.” આ નિવેદન એક પ્રકારની ચેતવણી પણ છે કે ભારત આવી પરિસ્થિતિને નિષ્ક્રિય રીતે સ્વીકારશે નહીં અને આંતરરાષ્ટ્રીય મંચો પર આ મુદ્દો ઉઠાવવાનું ચાલુ રાખશે.
ભારતના આ નિવેદનનો સમય પણ નોંધપાત્ર છે. તાજેતરમાં પાકિસ્તાને ભારત વિરુદ્ધ કેટલાક નિવેદનો આપ્યા હતા, જેનો જવાબ આપવા માટે MEAએ 18 માર્ચ, 2025ના રોજ પણ એક નિવેદન જારી કર્યું હતું. આમાં પાકિસ્તાનના દાવાઓને નકારી કાઢવામાં આવ્યા હતા અને તેની નીતિઓ પર પ્રશ્ન ઉઠાવવામાં આવ્યા હતા. 21 માર્ચનું નિવેદન આની સીધી કડી છે, જે દર્શાવે છે કે ભારત પાકિસ્તાનની દરેક હિલચાલ પર નજર રાખી રહ્યું છે અને તેનો જવાબ આપવામાં પાછું પડવાનું નથી.
આ ઘટનાક્રમની પૃષ્ઠભૂમિમાં, ભારતે વારંવાર પાકિસ્તાનને આતંકવાદ સામે નક્કર પગલાં લેવાની માગણી કરી છે. 2023માં પણ ભારતે કહ્યું હતું કે પાકિસ્તાને પોતાના નિયંત્રણ હેઠળના વિસ્તારોમાંથી આતંકવાદી પ્રવૃત્તિઓ બંધ કરવા માટે નક્કર અને ચકાસી શકાય તેવાં પગલાં લેવા જોઈએ. પરંતુ પાકિસ્તાને આવી માગણીઓને હંમેશા નકારી છે અને ભારત પર જ આરોપ લગાવ્યા છે. આવી પરિસ્થિતિમાં બંને દેશો વચ્ચે વાતચીતની શક્યતા લગભગ શૂન્ય થઈ ગઈ છે.
ભારતના વિદેશ મંત્રી એસ. જયશંકરે પણ આ મુદ્દે પોતાનો અભિપ્રાય વ્યક્ત કર્યો છે. 2024માં એક નિવેદનમાં તેમણે કહ્યું હતું કે પાકિસ્તાન દાયકાઓથી સરહદ પારના આતંકવાદનો ઉપયોગ ભારતને વાટાઘાટોના ટેબલ પર લાવવા માટે કરી રહ્યું છે, પરંતુ ભારતે આ રમતમાં ભાગ ન લેવાનો નિર્ણય કર્યો છે. તેમણે એમ પણ જણાવ્યું હતું કે પાકિસ્તાનની આ નીતિ હવે નિષ્ફળ થઈ ગઈ છે, કારણ કે ભારતે તેની વિરુદ્ધ મજબૂત વલણ અપનાવ્યું છે.
આંતરરાષ્ટ્રીય સ્તરે પણ પાકિસ્તાનની આતંકવાદી નીતિઓની ટીકા થઈ રહી છે. યુનાઇટેડ નેશન્સ અને અન્ય મંચો પર ભારતે આ મુદ્દો ઉઠાવ્યો છે અને પુરાવા રજૂ કર્યા છે કે પાકિસ્તાન આતંકવાદી સંગઠનોને નાણાકીય અને લશ્કરી સહાય પૂરી પાડે છે. જોકે, પાકિસ્તાન આવા આરોપોને નકારે છે અને દાવો કરે છે કે તે પોતે આતંકવાદનો શિકાર છે. પરંતુ વૈશ્વિક સમુદાયનો મોટો હિસ્સો હવે ભારતના વલણને સમર્થન આપી રહ્યો છે.
જમ્મુ-કાશ્મીરમાં થતી આતંકવાદી ઘટનાઓ આ મુદ્દાને વધુ ગંભીર બનાવે છે. ભારતના આંતરિક સુરક્ષા મંત્રાલયના ડેટા અનુસાર, છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં સરહદ પારથી ઘૂસણખોરીની ઘટનાઓમાં વધારો થયો છે, જેમાં મોટાભાગની ઘટનાઓ પાકિસ્તાનના સમર્થનથી થતી હોવાનું મનાય છે. આવી ઘટનાઓમાં ભારતીય સુરક્ષા દળોના જવાનો અને નાગરિકોના જીવ ગયા છે, જેના કારણે ભારતનું વલણ પાકિસ્તાન વિરુદ્ધ વધુ આક્રમક થયું છે.
આ બધી પરિસ્થિતિમાં એક મહત્વનો પ્રશ્ન એ ઉભો થાય છે કે શું ભારત અને પાકિસ્તાન વચ્ચે શાંતિની કોઈ સંભાવના બચી છે? નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે જ્યાં સુધી પાકિસ્તાન આતંકવાદને સમર્થન આપવાનું બંધ નહીં કરે, ત્યાં સુધી બંને દેશો વચ્ચે સંબંધો સુધરવાની આશા ઓછી છે. ભારતે સ્પષ્ટ કરી દીધું છે કે તે આતંકવાદ અને વાતચીત એકસાથે ચાલવા દેશે નહીં. આ નીતિને કારણે પાકિસ્તાન પર દબાણ વધી રહ્યું છે, પરંતુ તેની નીતિઓમાં કોઈ ખાસ ફેરફાર જોવા મળ્યો નથી.
આ ઘટનાક્રમની અસર બંને દેશોના નાગરિકો પર પણ પડી રહી છે. ભારતમાં પાકિસ્તાન વિરુદ્ધની લાગણીઓ તીવ્ર બની છે, જ્યારે પાકિસ્તાનમાં ભારત વિરુદ્ધનું વલણ પણ સખત થયું છે. સોશિયલ મીડિયા પર પણ આ મુદ્દે ચર્ચાઓ ગરમાઈ છે, જેમાં લોકો પોતપોતાના દેશોની નીતિઓને સમર્થન આપી રહ્યા છે. આવી પરિસ્થિતિમાં શાંતિનો માર્ગ શોધવો એક મોટો પડકાર બની રહ્યો છે.
ભારતનું આ નવીનતમ નિવેદન એક મજબૂત સંદેશ છે કે તે પાકિસ્તાનની આતંકવાદી નીતિઓને સહન નહીં કરે અને આ મુદ્દે આંતરરાષ્ટ્રીય સમર્થન મેળવવાનું ચાલુ રાખશે. MEAના પ્રવક્તાના શબ્દોમાં, “પાકિસ્તાનની આ નીતિને કારણે શાંતિનો રસ્તો અટકી ગયો છે, અને તેની સામે કાર્યવાહી કરવી જરૂરી છે.” આ નિવેદન ભવિષ્યમાં બંને દેશો વચ્ચેના સંબંધોને કઈ દિશામાં લઈ જશે, તે જોવું રસપ્રદ રહેશે.
