બ્લડ મૂન 2025: ચંદ્રગ્રહણ ક્યારે, ક્યાં અને કેવી રીતે જોવું? ભારતમાં દેખાશે કે નહીં

2025માં થનારું ચંદ્રગ્રહણ, જેને ‘બ્લડ મૂન’ તરીકે પણ ઓળખવામાં આવે છે, ખગોળશાસ્ત્રની દુનિયામાં એક ભવ્ય ઘટના બનવા જઈ રહી છે. આ ઘટના 14 માર્ચ, 2025ના રોજ બનશે, પરંતુ ભારતમાં તેની દૃશ્યતા અંગે ખગોળપ્રેમીઓમાં ઉત્સુકતા છે.

ચંદ્રગ્રહણ શું છે અને બ્લડ મૂન કેવી રીતે બને છે?

ચંદ્રગ્રહણ એક એવી ખગોળીય ઘટના છે જ્યારે પૃથ્વી સૂર્ય અને ચંદ્રની વચ્ચે આવી જાય છે અને પૃથ્વીનું પડછાયું ચંદ્ર પર પડે છે. આ ઘટના દરમિયાન, જ્યારે ચંદ્ર સંપૂર્ણ રીતે પૃથ્વીના ઘેરા પડછાયા (અમ્બર)માં પ્રવેશે છે, ત્યારે તે લાલ રંગનો દેખાય છે, જેને ‘બ્લડ મૂન’ કહેવાય છે. આ લાલ રંગ પૃથ્વીના વાતાવરણમાંથી પસાર થતા સૂર્યપ્રકાશના લાંબા તરંગો (રેડ અને ઓરેન્જ) ને કારણે દેખાય છે, જે નાના તરંગો (બ્લુ અને ગ્રીન)ને ફિલ્ટર કરી દે છે. આ રાયલી સ્કેટરિંગની ઘટના સૂર્યોદય અને સૂર્યાસ્ત દરમિયાન આકાશને લાલ રંગ આપે છે તેવી જ રીતે ચંદ્રને રંગીન બનાવે છે.

2025નું ચંદ્રગ્રહણ: તારીખ અને સમય

2025માં બે મોટા ચંદ્રગ્રહણ થવાના છે, પરંતુ આપણે અહીં 14 માર્ચના ચંદ્રગ્રહણ વિશે વાત કરીશું, જે વર્ષનું પ્રથમ સંપૂર્ણ ચંદ્રગ્રહણ હશે. આ ઘટના 13 માર્ચ, 2025ની મધ્યરાત્રિથી શરૂ થશે અને 14 માર્ચના પ્રારંભિક કલાકો સુધી ચાલશે. યુનિવર્સલ ટાઈમ કોઓર્ડિનેટેડ (UTC) પ્રમાણે, આ ચંદ્રગ્રહણની શરૂઆત 13 માર્ચના રોજ 03:57 UTC (પેનમ્બ્રલ ફેઝ)થી થશે અને 10:00 UTC સુધી ચાલશે. સૌથી રોમાંચક તબક્કો, એટલે કે સંપૂર્ણતા (Totality), 06:26 UTCથી 07:31 UTC સુધી રહેશે, જે લગભગ 65 મિનિટ સુધી ચાલશે.

ભારતીય માનક સમય (IST) પ્રમાણે, આ ગ્રહણ સવારે 9:27 વાગ્યે શરૂ થશે અને બપોરે 3:30 વાગ્યે સમાપ્ત થશે. પરંતુ અહીં એક મહત્વની વાત છે – આ સમય દિવસનો હોવાથી ભારતમાં આ ગ્રહણ દેખાશે નહીં.

ભારતમાં દૃશ્યતા: શું આપણે બ્લડ મૂન જોઈ શકીશું?

દુર્ભાગ્યવશ, ભારતના ખગોળપ્રેમીઓ માટે આ એક નિરાશાજનક સમાચાર છે. 14 માર્ચ, 2025નું સંપૂર્ણ ચંદ્રગ્રહણ ભારતમાં દેખાશે નહીં કારણ કે તે સમયે ચંદ્ર આપણા દેશમાં આકાશમાં નહીં હોય. આ ગ્રહણ દિવસના સમયે થશે, જ્યારે ચંદ્ર હોઇઝનથી નીચે હશે અને સૂર્યપ્રકાશ તેને અદૃશ્ય બનાવશે. આ ઘટના ભારતમાં રાત્રે થતી હોત તો આપણે પણ આ ભવ્ય બ્લડ મૂનનો નજારો માણી શકતા, પરંતુ સમયની અસુવિધાને કારણે આ શક્ય નથી.

ક્યાં ક્યાં દેખાશે આ ચંદ્રગ્રહણ?

આ સંપૂર્ણ ચંદ્રગ્રહણ ઉત્તર અને દક્ષિણ અમેરિકા, પશ્ચિમી યુરોપ, પશ્ચિમી આફ્રિકા, ઓસ્ટ્રેલિયા, એન્ટાર્કટિકા, પેસિફિક મહાસાગર, એટલાન્ટિક મહાસાગર અને આર્કટિક વિસ્તારોમાં દેખાશે. ખાસ કરીને ઉત્તર અને દક્ષિણ અમેરિકામાં આ ગ્રહણનો શ્રેષ્ઠ નજારો જોવા મળશે, જ્યાં તે રાત્રે થશે અને ચંદ્ર આકાશમાં સ્પષ્ટ દેખાશે. યુરોપના કેટલાક ભાગોમાં આ ગ્રહણ ચંદ્રાસ્ત સમયે અને પૂર્વ એશિયામાં ચંદ્રોદય સમયે દેખાશે, જેના કારણે ત્યાં આંશિક નજારો જોવા મળશે.

કેવી રીતે જોઈ શકાય આ બ્લડ મૂન?

જો તમે ભારતમાં નથી અને એવા વિસ્તારમાં છો જ્યાં આ ગ્રહણ દેખાશે, તો તેને જોવું ખૂબ જ સરળ છે. ચંદ્રગ્રહણને જોવા માટે કોઈ ખાસ સાધનની જરૂર નથી, તે નરી આંખે જોઈ શકાય છે. સૂર્યગ્રહણથી વિપરીત, જેને જોવા માટે રક્ષણાત્મક ચશ્માની જરૂર પડે છે, ચંદ્રગ્રહણ જોવું સંપૂર્ણપણે સલામત છે. જો તમે વધુ સ્પષ્ટતા અને રંગોની ઝીણવટ જોવા માંગતા હો, તો દૂરબીન અથવા ટેલિસ્કોપનો ઉપયોગ કરી શકો છો.

શ્રેષ્ઠ અનુભવ માટે, શહેરની લાઈટથી દૂર, ખુલ્લા મેદાનમાં અથવા ઊંચાઈવાળા સ્થળે જાઓ જ્યાં આકાશ સ્પષ્ટ દેખાય. હવામાન પણ મહત્વનું છે, કારણ કે વાદળો નજારો બગાડી શકે છે. તેથી, સ્થાનિક હવામાનની આગાહી તપાસવાનું ભૂલશો નહીં.

ભારતીયો માટે વિકલ્પ: ઓનલાઈન લાઈવ સ્ટ્રીમિંગ

ભારતમાં રહેતા લોકો માટે ચિંતા કરવાની જરૂર નથી, કારણ કે આધુનિક ટેકનોલોજી આ ખગોળીય ઘટનાને તમારા ઘર સુધી લાવશે. ઘણી સંસ્થાઓ અને વેબસાઈટ્સ, જેમ કે નાસા, ટાઈમ એન્ડ ડેટ, અને વિવિધ યુટ્યુબ ચેનલ્સ, આ ચંદ્રગ્રહણનું લાઈવ સ્ટ્રીમિંગ કરશે. તમે તમારા મોબાઈલ, લેપટોપ કે ટીવી પર આ ભવ્ય નજારો જોઈ શકો છો. આ લાઈવ સ્ટ્રીમ્સ દરમિયાન ખગોળશાસ્ત્રીઓ ઘટનાની વૈજ્ઞાનિક સમજ પણ આપશે, જે તમારા અનુભવને વધુ રસપ્રદ બનાવશે.

આ ચંદ્રગ્રહણ શા માટે ખાસ છે?

14 માર્ચ, 2025નું ચંદ્રગ્રહણ ઘણા કારણોસર ખાસ છે. પ્રથમ, તે હોળીના તહેવાર સાથે સંકળાયેલું છે, જે ભારતમાં રંગોનો તહેવાર તરીકે ઉજવાય છે. બીજું, આ ગ્રહણ ‘વોર્મ મૂન’ દરમિયાન થશે, જે ઉત્તરી ગોળાર્ધમાં શિયાળાનો છેલ્લો પૂર્ણ ચંદ્ર છે. ત્રીજું, આ ‘માઈક્રોમૂન ઈક્લિપ્સ’ હશે, એટલે કે ચંદ્ર પૃથ્વીથી સામાન્ય કરતાં થોડો દૂર હશે, જેના કારણે તે થોડો નાનો દેખાશે.

ભવિષ્યમાં ભારતમાં ચંદ્રગ્રહણ

જો તમે આ ગ્રહણ ચૂકી જશો, તો નિરાશ થવાની જરૂર નથી. 2025માં જ બીજું સંપૂર્ણ ચંદ્રગ્રહણ 7-8 સપ્ટેમ્બરના રોજ થશે, જે ભારતમાં દેખાશે. આ ગ્રહણ રાત્રે થશે, જેના કારણે ભારતીય ખગોળપ્રેમીઓને બ્લડ મૂનનો નજારો માણવાની તક મળશે.

14 માર્ચ, 2025નું ચંદ્રગ્રહણ એક દુર્લભ અને રોમાંચક ખગોળીય ઘટના છે, જે વિશ્વના ઘણા ભાગોમાં બ્લડ મૂનનો નજારો રજૂ કરશે. ભારતમાં તે દેખાશે નહીં, પરંતુ લાઈવ સ્ટ્રીમિંગના માધ્યમથી આપણે પણ આ અદ્ભુત ઘટનાનો ભાગ બની શકીએ છીએ. આ ઘટના આપણને બ્રહ્માંડની વિશાળતા અને સુંદરતાની યાદ અપાવે છે, અને ખગોળશાસ્ત્ર પ્રત્યેની ઉત્સુકતાને વધારે છે.