યુક્રેનના રાષ્ટ્રપતિ વોલોદિમીર ઝેલેન્સકીએ રશિયા પર આરોપ લગાવ્યો છે કે તેણે અમેરિકા દ્વારા સમર્થિત 30 દિવસના સીઝફાયર પ્રસ્તાવને નકારી કાઢ્યો છે.
આ ઘટના રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન અને અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ વચ્ચે 18 માર્ચ, 2025ના રોજ થયેલી 90 મિનિટની ફોન વાતચીત બાદ સામે આવી છે. ઝેલેન્સકીના જણાવ્યા અનુસાર, પુતિનની શરતો અને હુમલાઓ યુક્રેનને નબળું પાડવાનો પ્રયાસ છે, જે શાંતિની શક્યતાઓને નુકસાન પહોંચાડે છે.
યુક્રેનના રાષ્ટ્રપતિ વોલોદિમીર ઝેલેન્સકીએ રશિયા પર આરોપ લગાવ્યો છે કે તેણે અમેરિકા દ્વારા સમર્થિત 30 દિવસના સીઝફાયર પ્રસ્તાવને નકારી કાઢ્યો છે. આ ઘટના રશિયાના રાષ્ટ્રપતિ વ્લાદિમીર પુતિન અને અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પ વચ્ચે 18 માર્ચ, 2025ના રોજ થયેલી 90 મિનિટની ફોન વાતચીત બાદ સામે આવી છે. ઝેલેન્સકીના જણાવ્યા અનુસાર, પુતિનની શરતો અને હુમલાઓ યુક્રેનને નબળું પાડવાનો પ્રયાસ છે, જે શાંતિની શક્યતાઓને નુકસાન પહોંચાડે છે.
આ ઘટનાક્રમ એવા સમયે બન્યો જ્યારે ટ્રમ્પે પુતિન સાથે લાંબી વાતચીત કરી અને યુક્રેન-રશિયા યુદ્ધમાં ઊર્જા અને માળખાગત સુવિધાઓ પર હુમલા રોકવા માટે તાત્કાલિક સીઝફાયરની વાત કરી. ટ્રમ્પે તેમના સોશિયલ મીડિયા પ્લેટફોર્મ ટ્રુથ સોશિયલ પર જણાવ્યું હતું કે, “અમે ઊર્જા અને માળખાગત સુવિધાઓ પર તાત્કાલિક સીઝફાયર માટે સંમત થયા છીએ, અને અમે ઝડપથી સંપૂર્ણ સીઝફાયર અને આ ભયાનક યુદ્ધનો અંત લાવવા કામ કરીશું.” જોકે, આ વાતચીત બાદ થોડા જ કલાકોમાં રશિયન ડ્રોન્સે યુક્રેનના સ્લોવ્યાન્સ્ક શહેરમાં ઊર્જા માળખા પર હુમલો કર્યો, જેના કારણે એક લાખથી વધુ લોકો વીજળી વિના રહી ગયા. આ ઘટનાએ ઝેલેન્સકીના દાવાને મજબૂતી આપી કે રશિયા સીઝફાયરની વાતોમાં ગંભીર નથી.
ઝેલેન્સકીએ આ મુદ્દે પોતાની નિરાશા વ્યક્ત કરતા કહ્યું, “પુતિન યુદ્ધને લંબાવવા માંગે છે અને તે સીઝફાયરના વિચારને સ્પષ્ટપણે વિરોધી છે.” તેમણે એમ પણ ઉમેર્યું કે યુક્રેને અમેરિકાના પ્રસ્તાવને તરત જ સ્વીકારી લીધો હતો, પરંતુ પુતિનના જવાબમાં શરતો અને અસ્પષ્ટતા જોવા મળી, જે શાંતિની સંભાવનાઓને નબળી પાડે છે. ઝેલેન્સકીએ ટ્રમ્પ સાથે વાત કરવાની ઇચ્છા વ્યક્ત કરી અને કહ્યું, “મને આશા છે કે હું ટ્રમ્પ સાથે વાત કરીશ અને અમેરિકા અને રશિયા વચ્ચે શું ચર્ચા થઈ તેની વિગતો જાણીશ.” તેમણે ભારપૂર્વક જણાવ્યું કે યુક્રેનને બાકાત રાખીને કોઈપણ વાટાઘાટો ઉત્પાદક નહીં હોય.
આ ઘટનાક્રમની શરૂઆત ગયા સપ્તાહે થઈ જ્યારે યુક્રેને સાઉદી અરેબિયામાં અમેરિકી પ્રતિનિધિમંડળ સાથેની બેઠકમાં 30 દિવસના સીઝફાયર માટે સંમતિ દર્શાવી હતી, પરંતુ શરત એ હતી કે રશિયા પણ આનું પાલન કરે. આ પ્રસ્તાવમાં બ્લેક સીમાં લડાઈ રોકવી, લાંબા અંતરના મિસાઇલ હુમલા બંધ કરવા અને યુદ્ધકેદીઓની આપ-લેનો સમાવેશ થતો હતો. ટ્રમ્પે આ પ્રસ્તાવને આગળ વધારવા માટે પુતિન સાથે સીધી વાતચીત કરવાનું નક્કી કર્યું, અને તેમણે રશિયા પર “વિનાશક” નાણાકીય દંડની ધમકી પણ આપી હતી જો તે સીઝફાયરને નકારશે તો.
જોકે, પુતિનનો પ્રતિસાદ મિશ્ર હતો. તેમણે સંપૂર્ણ સીઝફાયરને નકારી કાઢ્યો, પરંતુ ઊર્જા માળખા પર હુમલા 30 દિવસ માટે રોકવાની સંમતિ દર્શાવી. ક્રેમલિનના જણાવ્યા અનુસાર, પુતિને ટ્રમ્પને યુક્રેનને વિદેશી સૈન્ય અને ગુપ્તચર સહાય બંધ કરવાની શરત મૂકી, જે ઝેલેન્સકીએ “યુક્રેનને નબળું પાડવાનો પ્રયાસ” ગણાવ્યો. ઝેલેન્સકીએ એમ પણ કહ્યું કે પુતિન સીધો “ના” નથી કહેતા, પરંતુ તેમની શરતો અને વિલંબની રણનીતિ વાસ્તવિક શાંતિને અશક્ય બનાવે છે.
આ ફોન કોલ બાદ રશિયાની કાર્યવાહીએ વિવાદને વધુ તીવ્ર બનાવ્યો. ટ્રમ્પ સાથે વાતચીત પૂરી થયાના થોડા જ કલાકોમાં, રશિયન ડ્રોન્સે યુક્રેનના કિવ અને સુમી શહેરોમાં હુમલા કર્યા, જેમાં એક હોસ્પિટલ સહિત નાગરિક માળખાને નિશાન બનાવવામાં આવ્યું. ઝેલેન્સકીએ આને “પુતિનની યુદ્ધ લંબાવવાની નીતિ”નું પ્રમાણ ગણાવ્યું અને અમેરિકા તેમજ યુરોપીય દેશોને રશિયા પર વધુ સખત પ્રતિબંધો લાદવાની માગ કરી. તેમણે કહ્યું, “સંપૂર્ણ પારદર્શિતા જરૂરી છે. અમને જાણવું જોઈએ કે ટ્રમ્પ અને પુતિન વચ્ચે શું ચર્ચા થઈ, કારણ કે આ યુદ્ધમાં બે પક્ષો છે – રશિયા અને યુક્રેન.”
યુરોપીય નેતાઓએ પણ આ મામલે પ્રતિક્રિયા આપી છે. ફ્રાન્સના રાષ્ટ્રપતિ ઇમેન્યુઅલ મેક્રોન અને જર્મનીના ચાન્સેલર ઓલાફ શોલ્ઝે ઝેલેન્સકીને ટેકો જાહેર કર્યો અને કહ્યું કે તેઓ યુક્રેનને એકલું નહીં છોડે. મેક્રોને કહ્યું, “રશિયાએ અમેરિકા અને યુક્રેનના 30 દિવસના સીઝફાયર પ્રસ્તાવને સ્વીકારવો જોઈએ.” બ્રિટનના વડાપ્રધાન કીર સ્ટાર્મરે ટ્રમ્પના પ્રયાસોની પ્રશંસા કરી, પરંતુ ભારપૂર્વક જણાવ્યું કે વાટાઘાટોમાં યુક્રેનનો સમાવેશ અને ન્યાયી શાંતિ જરૂરી છે.
આ ઘટનાએ આંતરરાષ્ટ્રીય સમુદાયમાં ચર્ચા ઉભી કરી છે કે શું ટ્રમ્પની મધ્યસ્થી ખરેખર યુદ્ધનો અંત લાવી શકશે. ટ્રમ્પે આ મુદ્દાને પોતાની રાજકીય સફળતા ગણાવી અને કહ્યું કે પુતિનનું વલણ “આશાસ્પદ” છે, પરંતુ તેમણે સ્વીકાર્યું કે સંપૂર્ણ સીઝફાયર હજુ દૂર છે. તેમણે એમ પણ ઉમેર્યું કે બંને નેતાઓએ શાંતિ માટેના “કરારના અનેક તત્વો” પર ચર્ચા કરી, જેમાં જમીન અને સંપત્તિની વહેંચણીનો સમાવેશ થઈ શકે છે. જોકે, ઝેલેન્સકીએ આવા કોઈ વિભાજનને સ્વીકારવાનો સ્પષ્ટ ઇનકાર કર્યો છે અને કહ્યું છે કે યુક્રેનની સાર્વભૌમત્વ પર સમાધાન નહીં થાય.
આ ઘટનાક્રમે ટ્રમ્પની રાજનૈતિક રણનીતિ પર પણ સવાલો ઉભા કર્યા છે. કેટલાક વિશ્લેષકો માને છે કે ટ્રમ્પ ઝડપી શાંતિ સ્થાપવા માટે યુક્રેનના હિતોને બાજુ પર મૂકી શકે છે, જે યુરોપીય સાથીદેશોને નારાજ કરી શકે છે. બીજી તરફ, રશિયાની શરતો – જેમ કે યુક્રેનનું નાટોમાં પ્રવેશ નહીં અને વિદેશી સહાય બંધ – યુક્રેન માટે અસ્વીકાર્ય છે, જે આ યુદ્ધને વધુ જટિલ બનાવે છે.
આ સ્થિતિમાં યુક્રેનનું વલણ સ્પષ્ટ છે. ઝેલેન્સકીએ કહ્યું, “અમે શાંતિ માટે તૈયાર છીએ, પરંતુ રશિયા પર દબાણ વધારવું જરૂરી છે. પુતિન સમજે છે કે તે આ યુદ્ધ એકલા નહીં બંધ કરે.” તેમણે અમેરિકા અને યુરોપને મળીને રશિયા પર “મહત્તમ પ્રતિબંધો” લાદવાની હાકલ કરી, જેથી પુતિનને શાંતિની ટેબલ પર આવવું પડે. ઝેલેન્સકીએ એમ પણ જણાવ્યું કે સીઝફાયરનું નિરીક્ષણ સેટેલાઇટ ડેટા, ગુપ્તચર માહિતી અને ડ્રોન્સ દ્વારા કરી શકાય છે, જે યુક્રેનની તૈયારી દર્શાવે છે.
આ ઘટનાએ યુક્રેન-રશિયા યુદ્ધના ભાવિ પર અનિશ્ચિતતા ઊભી કરી છે. ટ્રમ્પ અને પુતિનની વાતચીતને કેટલાકે આશાના કિરણ તરીકે જોયું, પરંતુ રશિયાના તાજેતરના હુમલાઓ અને શરતોએ આ આશાઓ પર પાણી ફેરવી દીધું. ઝેલેન્સકીનું માનવું છે કે પુતિનની રણનીતિ સમય ખેંચવાની અને યુક્રેનને નુકસાન પહોંચાડવાની છે, જેનો જવાબ આંતરરાષ્ટ્રીય દબાણથી જ આપી શકાય. આ સ્થિતિમાં ટ્રમ્પનું આગળનું પગલું અને યુરોપનો ટેકો યુદ્ધની દિશા નક્કી કરશે.
આ ઘટનાક્રમ દર્શાવે છે કે યુક્રેન-રશિયા સંઘર્ષનો અંત હજુ દૂર છે. ઝેલેન્સકીની નેતૃત્વમાં યુક્રેન પોતાની સ્વતંત્રતા અને સુરક્ષા માટે લડી રહ્યું છે, જ્યારે પુતિનની શરતો અને કાર્યવાહી શાંતિને જટિલ બનાવે છે. ટ્રમ્પની મધ્યસ્થી આ યુદ્ધનો અંત લાવવામાં કેટલી સફળ રહેશે, તે આવનારા દિવસોમાં સ્પષ્ટ થશે, પરંતુ હાલની સ્થિતિમાં યુક્રેનની ચિંતાઓ અને આંતરરાષ્ટ્રીય સમર્થન આગળનો માર્ગ નિર્ધારિત કરશે.
